علائم زایمان در گاو و مراقبت های لازم
یکی از مسائل مهم در گاوداری ها تعیین تاریخ دقیق جفت گیری و یا تلقیح دامهای ماده برای پیش بینی صحیح تاریخ زایش است. دامدار با آگاهی از تاریخ دقیق زایش می تواند به موقع تمامی امکانات زایمان دام را پیش از موعد زایمان آماده کند.
یکی از نشانه های نزدیک بودن زمان زایمان گاو آبستن مخصوصا تلیسه ها حجیم و متورم پستان ها و تغییر رنگ آن ها به صورتی می باشد. در صورتی که پستان های گاو بیش از اندازه حجیم و متورم شدند از دوشیدن آن ها خودداری کنید زیرا ممکن است این مساله موجب ترشح هورمون اکسی توسین (هورمون تحریک کننده زایش) و زایمان زودرس در دام شود.
پس از بروز نشانه های زایمان در گاو باید سریعا گاو را به مکان دیگری که تمامی تجهیزات لازم برای زایمان را دارا باشد منتقل کرد. بهتر است در این زمان گاوها در مکانی باشند که استرسی به آن ها وارد نشود زیرا استرس ممکن است باعث به تعویق انداختن زمان زایمان شود.
اگر دام دچار دیرزایی شد می توانید با تزریق هورمون اکسی توسین موجب تسهیل زایمان دام شوید.
علائم زایمان در گاو و مراقبت های لازم
نکات مهم در مورد چگونگی وضع حمل دام ها :
در اغلب موارد گاو آبستن بدون کمک قادر به زایمان است و بهتر است دامدار در زایمان عادی دخالتی نداشته باشد. اما در صورتی که گاو دچار دیر زایی و سخت زایی شد باید شخص متخصص به گاو برای زایمان کمک کند تا مادر یا گوساله تلف نشوند. تلیسه ها به دلیل اینکه اولین تجربه زایمان را دارند حتما به کمک نیاز دارند.
در صورتی که دام به دلیل ضعف انقباضات رحمی قادر به زایمان نیست می توان با تزریق هورمون اکسی توسین و پروستاگلاندین بر شدت انقباضات رحمی افزود و یا با استفاده از ابزار مخصوص گوساله را بیرون کشید.
اگر گاو قادر به زایمان طبیعی نیست می توان با انجام عمل سزارین جنین را خارج کرد. در صورتی که جنین پیش از تولد در رحم مادر مرده باشد باید پیش از متورم شدن آن اقدام به قطعه قطعه کردن آن از طریق آمبریوتوم نمود.
رعایت اصول بهداشتی در تمامی مراحل زایمان و سزارین بسیار ضروری است.
علائم زایمان در گاو و مراقبت های لازم
چگونگی زایش
گاو به دلیل فشار و انقباضات رحمی شروع به زور زدن میکند.
هنگام زایمان گاو به حالت دراز کش روی زمین وضع حمل می کنند.
هنگام زایمان مرتبا شیر از پستان گاو خارج می شود.
هنگام زایمان کیسه آب آمنیون بیرون می آید.
مایعات زیادی از گاو خارج می شود و سپس دست ها و پوزه گوساله قابل رویت خواهد بود.
در صورت رویت شدن و خروج هر دو دست گوساله می توان دست های گوساله را گرفته و همراه با زور زدن گاو خارج نمود.
پس از بدنیا آمدن، مادر به طور طبیعی اقدام به لیسیدن گوساله و خشک کردن آن می نماید.
پس از زایمان باید سریعا آغوز مادر را دوشیده و با استفاده از سطل به گوساله بخورانید زیرا آغوز دارای مواد حیاتی برای سلامت گوساله در دو روز نخست تولد است.
اگر گاو دچار سخت زایی شدید شد باید باید با استفاده از جک زایمان اقدام به بیرون کشیدن گوساله نمود.
پس از خوردن آغوز باید با وسیله نقیله مناسب، گوساله را به مکانی که از قبل به طور اختصاصی برای آن آماده شده انتقال نمود. این آغل انفرادی باید از دیوار های سیمانی و کفی پوشیده شده از پوشال تمیز ساخته شده باشد.
اختلالات زایمانی پس از زایمان دام:
جفت مانگی:
یکی از مهمترین اختلالات زایمانی پس از زایمان در گاوها اختلال جفت ماندگی است. به طور معمول یکی دو ساعت پس از زایمان جفت باید دفع شود اما گاهی همه یا بخشی از جفت بر اثر قطع ارتباط با جنین در بدن مادر می ماند.
جفت پس از دفع نباید در معرض گوساله باشد زیرا ممکن است اقدام به خوردن جفت نموده که بسیار خطرناک است زیرا هضم آن برای گوساله ممکن نیست. همچنین جفت گاوهایی که مبتلا به تب مالت باشند بیماری زا بوده و می تواند باعث آلودگی محیط و نشر این بیماری شود به همین دلیل خروج سریع جفت از زایشگاه محل پرورش دام یکی از اقدامات ضروری پس از زایمان است.
در صورتی که تا سه روز پس از زایمان جفت از بدن گاو مادر خارج نشد باید فرد متخصص اقدام به خارج کردن جفت نماید. جفت ماندگی همراه با بروز علائمی همچون تب، کاهش اشتها و قطع تولید شیر همراه خواهد بود. عدم خروج به موقع جفت می تواند موجب مرگ مادر یا نازایی دائمی آن شود.
علائم زایمان در گاو و مراقبت های لازم
سخت زایی:
اگر گاو قادر به زایمان طبیعی نباشد در واقع یعنی دچار سخت زایی شده است. سخت زایی بیشتر در تلیسه های اصیل یا دورگه و همچنین در گاوهای آبستن شده از طریق تلقیح مصنوعی دیده می شود.
عوامی ایجاد کننده سخت زایی:
۱- باریک یا تنگ بوده لگن گاو
۲- چاق بودن جنین
۳- دو قلو بودن جنین
۴- جوان بودن مادر (تلیسه ها)
۵- عدم قرارگیری درست جنین در رحم مادر
علائم زایمان در گاو و مراقبت های لازم
گروه نرم افزاری مدیریت دام آریا