مبارزه سیستماتیك با اسهال گوساله ها
گوساله های پس از زایمان توسط تعداد كثیری از میكروبهای گوناگون (باكتریها، ویروسها و پارازیتها) كه در تمام محیط و احتمالاً توسط مادر درهنگام زایمان انتقال داده میشوند در معرض خطر قرار دارند.
● خطرات تهدیدكننده گوساله ها دربدو تولد و منشا ابتلای اسهال گوساله ها پس از زایمان
گوساله های پس از زایمان توسط تعداد كثیری از میكروبهای گوناگون (باكتریها، ویروسها و پارازیتها) كه در تمام محیط و احتمالاً توسط مادر درهنگام زایمان انتقال داده میشوند در معرض خطر قرار دارند.
مهمترین این میكروبها عبارتند از:
۱) (Rotavirus (Reoviridae / RNA – Virus
۲) (Coronavirus (Coronaviridae / RNA – Virus
۳) (E. Coli (Echerichia Coli
۴) (Cryptosporidiosis (Cryptospriidae / Eimeriinae / Sporozoa / Protozoa
● شیرآغوز و اهمیت آن
گوساله تازه بدنیا آمده عاری از سیستم ایمنی فعال میباشد.
شیرآغوز مستقیماً پس از تولد گوساله نوزاد را دربرابر میكروبهای تهدیدكننده حمایت مینماید.
شیرآغوز گاوهای ماده واكسینه نشده حاوی آنتی بادیهای طبیعی میباشد كه حمایت كافی نوزاد را در روز اول پس از زایمان بعهده میگیرد.
طبق برنامه های مدیریتی آگاهانه در دامداریهای مدرن اقدام به واكسینه كردن گاوهای باردار در زمانهای تعریف شده نه تنها تدبیری صحیح در پیشگیری از ابتلا به بیماری (پیشگیری از بیماری باصرفه تر از درمان بیماری میباشد) بلكه از دیدگاه اقتصادی سودمند میباشد.
امروزه با افزایش آنتی بادیهای مشخص ازطریق غیرمستقیم تحت واكسیناسیون كیفیت شیرآغوز نیز افزایش داده میشود. به این نوع شیرآغوز شیرآغوز ایده آل یا شیرآغوز كیفیت بالا میگویند.
بدیهی است كه كیفیت این شیرآغوز بهمان میزان بیشتر است كه آنتی بادیهای مشخص و شناخته شده اقلیمی به آن اضافه شده است. امروزه صنایع دارویی و آزمایشگاههای واكسن سازی خدمات سودمندی در این زمینه ارائه میدهند.
تغذیه با شیرآغوز میبایست حداكثر تا ۸ ساعت پس اززایمان شروع شده باشد زیرا شیرآغوز ابتدایی موثرترین عامل حمایتی نوزاد را بعهده میگیرد.
گوساله های نوزاد را توصیه میگردد كه در محلهای جداگانه با شیرآغوز ذخیره ای كیفیت بالا بمقدار روزانه نیم لیتر تامین نمود. با این اقدام حمایتی میتوان تا هفته های اولین پس از زایمان از ابتلا به اسهال مبارزه كرد.
از دیدگاه اقتصادی مقرون به صرفه ترین روش پیشگیری از اسهال گوساله ها استفاده صحیح و بموقع از شیرآغوز میباشد بنابراین امروزه در كشورهای توسعه یافته در دامداریهای مدرن شیرآغوز ذخیره گشته كه حاوی آنتی بادیهای مشخص و اقلیمی مناسب میباشد پس از زایمان به گوساله ها داده میشود. این امر سبب كاهش هزینه های دامپزشكی در این دامداریها میباشد.
● زمان مناسب واكسیناسیون
۶ تا ۸ هفته قبل از زایمان اولین واكسیناسیون انجام میگردد. ۱ تا ۳ هفته قبل از زایمان واكسیناسیون تكرار میگردد و سالانه یكبار واكسینه كردن ۲ تا ۶ هفته قبل از زایمان توصیه میگردد.
بدیهی است كه واكسیناسیون نمیتواند جایگزین اقدامات بهداشتی در دامداریهای مدرن باشد بنابراین واكسیناسیون اقدامی تكمیلی جهت مدیریت صحیح در اجرای اقدامات اساسی در دامداریهای مدرن میباشد.
● از موارد اصلی تدابیر بهداشتی میتوان موارد ذیل را نام برد:
۱) پاكیزه بودن اسطبل
۲) اسطبل جداگانه برای گوساله ها
۳) محل زایمان پاكیزه
از دیدگاه اقتصادی هر گوساله كه بنا بدلایل خاص خود از دامداری جدا میگردد هزینه های اضافی را بوجود می آورد مانند هزینه های درمان، هزینه خرید گوساله جهت جایگزینی و در نهایت قیمت ازدست رفته گوساله جداگشته از دام. همچنین گوساله هایی كه مبتلا به اسهال میگردند ناقلین اصلی این بیماری در دامداری نیز محسوب میگردند.
تمام این هزینه های اضافی و قیمت ازدست رفته یا كاسته شده را میتوان با یك اقدام پیشگیری كننده كم هزینه عملاً از بین برد.
● Paraimmunity
مصونیت اكتسابی مصنوعی یا افزودن ایمنی بدن دربرابر میكروبهای گوناگون التهاب زا ، سموم و بطوركل آنتی ژن بمدت كوتاه (تا ۲ هفته) را Paraimmunity میگویند. امروزه در كشورهای توسعه یافته از این طریق بطور سیستماتیك پیشگیری از بروز بیماری میگردد.
کلمات کلیدی : گاو – گاوشیری – اسهال – سیستماتیک – مبارزه – گوساله – مهمترین عوامل اسهال – شیر آغوز و اهمیت آن – واکسیناسیون گوساله – تدابیر بهداشتی گاوداری